โรคไบโพลาร์ หรือ อารมณ์สองขั้ว เป็นความผิดปกติทางอารมณ์ที่มีลักษณะเด่นคือ อารมณ์ของผู้ป่วยจะแปรปรวนสลับไปมาระหว่าง อารมณ์สูง (mania) และ อารมณ์ต่ำ (depression) อย่างรุนแรง ซึ่งส่งผลต่อความคิด พฤติกรรม และความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวันของผู้ป่วย ซึ่งการรู้ถึงอาการและต้นเหตุของการเกิดโรคเอาไว้ จะช่วยให้เราสังเกตตนเอง เพื่อให้รู้ถึงความผิดปกติและเข้ารับการรักษาได้อย่างทันเวลา 

อาการของโรคไบโพลาร์ แบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ดังนี้

• โรคไบโพลาร์ชนิดที่ 1: ผู้ป่วยจะมีอารมณ์สูงอย่างรุนแรง (Mania) สลับกับอารมณ์ต่ำ (depression) อย่างรุนแรง 

• โรคไบโพลาร์ชนิดที่ 2: ผู้ป่วยจะมีอารมณ์สูงปานกลาง (Hypomania) สลับกับอารมณ์ต่ำ (depression) อย่างรุนแรง 

• โรคไบโพลาร์ชนิดที่ไม่ระบุ: ผู้ป่วยจะมีอาการของโรค แต่ไม่เข้าเกณฑ์การวินิจฉัยชนิดที่ 1 หรือ 2

อย่างที่บอกไปว่า ภาวะของการเกิดอาการของโรคจะมีทั้งอารมณ์สูง และอารมณ์ต่ำ ซึ่งแต่ละอาการจะมีลักษณะดังนี้ 

อาการของอารมณ์สูง (mania)

• รู้สึกมีความสุข อารมณ์ดีอย่างผิดปกติ

• พูดมาก คิดเร็ว

• นอนหลับน้อย

• มีพลังงานล้นเหลือ

• ตัดสินใจเร็ว ผลุนผลัน

• ประมาท เสี่ยงต่ออันตราย

• หลงคิดว่าตนเองมีความสามารถพิเศษ

อาการของอารมณ์ต่ำ (depression)

• รู้สึกเศร้า หดหู่ ไม่อยากทำอะไร

• รู้สึกหมดหวัง ไร้ค่า

• เบื่ออาหาร น้ำหนักลด

• นอนหลับมากหรือน้อยเกินไป

• รู้สึกสมาธิสั้น คิดอะไรไม่ออก

• รู้สึกเบื่อหน่าย ไม่อยากมีชีวิตอยู่

สาเหตุของโรค 

สาเหตุของโรคไบโพลาร์ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่คาดว่าเกิดจากปัจจัยหลายอย่างร่วมกัน ดังนี้

• พันธุกรรม: พบว่าโรคไบโพลาร์มักพบในครอบครัว ของผู้ที่เป็นโรคนี้อยู่ด้วย 

• สมอง: ความผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมอง

• ฮอร์โมน: การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศ

• ปัจจัยทางจิตใจ: เหตุการณ์ร้ายแรงในชีวิต เช่น การถูกทารุณกรรม การสูญเสีย

การรักษาโรคไบโพลาร์

โรคไบโพลาร์ ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถรักษาอาการให้ควบคุมได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้

• ยา: ยารักษาโรคไบโพลาร์มีหลายชนิด ขึ้นอยู่กับชนิดและความรุนแรงของโรค ผู้ป่วยต้องทานยาอย่างสม่ำเสมอตามแพทย์สั่ง

• จิตบำบัด: ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจโรค เรียนรู้วิธีจัดการกับอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรม

• การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต: การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงสารเสพติด

โอกาสหายขาดของโรคไบโพลาร์

หากผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและต่อเนื่อง ผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถควบคุมอาการของโรคได้ดี มีคุณภาพชีวิตที่ดี และสามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติสุข